یا مَنْ اِسْمُهُ دَوآءٌ وَ ذِکْرُهُ شِفآءٌ یا مَنْ یَجْعَلُ الشِّفاءَ فیما یَشاءُ مِنَ الاَْشْیاءِ
نوزادان مادران دیابتی بیشتر مستعد ابتلا به هیپو گلیسمی بعد از تولد میشوند از این رو مهمترین فاکتورهای موثر در سلامت جنین وضعیت سلامت مادر میباشد در گذشته تعداد کمی از دیابتیها توانایی حامله شدن را داشتند آنهایی که حامله میشدند میزان قند خون بالایی داشتند و امروز مرگ و میر این شیرخواران به طور قابل توجهی در کنترل مناسب دیابت مادری کاهش یافته است
علت بیماری:
در دوران بارداری هیپوگلیسمی مادر سبب هیپ گلیسمی جنین شده که منجر به افزایش وزن جفت و اعضای جنین میگردد در زمان تولد با جدا شدن زودرس جفت به طور ناگهان گلوکز قطع میگردد اما به طور همزمان سبب کاهش مناسب ترشح انسولین نمیشود در نتیجه در طی ساعات اولیهای عد از تولد هیپوگلیسمی در نوزاد رخ میدهد.
علائم ظاهری:
شایعترین علائم کاهش قند خون نوزاد است که در ۶ ساعت اول پس از تولد رخ میدهد در صورتی که قند خون در یک الی ساعت اول کمتر از ۳۵ در ۳ الی ۲۴ ساعت کمتر از ۴۰ و بعد از ۲۴ ساعت کمتر پس از زمان تولد هیپوک گلیسمیک محسوب میگردد در طی یک الی سه روز اول زندگی نوزاد معمولاً بیقرار و لرزشدار و تحریک پذیر است که در ابتدا مربوط به هیپوگلیسمی کاهش قند خون و سپس مربوط به هیپوگلیسمی کاهش کلسیم خون است در این نوزادان جثه بزرگ نسبت به سن جنینی تاکیپنه تعداد تنفس های زیاد هیپربیلی روبینمی افزایش بیلی روبین سرم نیز دیده میشود این نوزادان بیشتر در معرض خطر بروزRDS(سندرم دیسترس تنفسی) قرار دارند .
پیشگیری:
تحقیقات نشان داده است که کنترل متابولیکی صحیح که پیش از انعقاد نطقه شروع شده و طی هفتههای اول حاملگی ادامه پیدا کرده است توانسته است از بروز بعضی از عوارض هیپوگیلیسمی در نوزاد پیشگیری نماید
درمان:
درمان این نوزادان را باید قبل از تولد آغاز نمود ارزیابی عملکرد خانمهای باردار دیابتی ارزیابی بلوغ جنین و برنامهریزی انجام زایمان در بیمارستانهایی که متخصص زنان و اطفال مجرب در دسترس دائم هستند از اقدامات مهم این درمان هستند
در نوزادان بدون علامت باید سنجش گلوکز خون در عرض یک ساعت پس از تولد صورت گیرد و سپس هر ساعت برای ۶ الی ۸ ساعت بعدی تکرار شود
در صورتی که زاد مشکلی نداشته باشه تغذیه هرچه سریعتر آغاز و با فواصل سه ساعته تکرار میگردد این نوزادان نیاز به تزریق وریدی دکستروز دارند تعیین مکرر سطح گلوکز خون طی ۲ الی ۴ روز اول زندگی ضروری است
مطالعات اخیر بر اهمیت حفظ سطح گلوکز خون بالایMG50 را جهت پیشگیری از ضایع جدی عصبی تاکید میکند
عوارض:
بروز دیابت شیرین در نوزادان یابتی در مقایسه با جمعیت عادی بیشتر است بروز آنور مالیهای مادرزادی (ناهنجاریهای مادرزادی) در نوزادان مادریان دیابتی سه برابر بیشتر دیگر نوزادان است همچنین جنین درشت (ماکروزوم) ممکن است هنگام خروج از کانال زایمان دچار ضایعه و صدمه شود که منجر به خونریزی مغزی و خفگی و نارسایی اکسیژن میگردد
تدابیر پرستاری:
۱ بررسی شیرخوار نظر عیوب مادرزادی از مسئولیتهای پرستار میباشد از آنجایی که این شیرخواران ماکروزوم در معرض خطر زایمانهای سخت و ایجاد عوارض هستند
۲-پرستار مسئولیت دارو و علائم حیاتی وضعیت قلبی سطح گلوکز خون و جذب و دفع مایعات را هر ۶ ساعت کنترل نماید
۳-تحت نظر داشتن مسائل توام کمبود اکسیژن خون تغذیه ضعیف زرد یک اقدام پرستاری دیگر محسوب میگردد
۴-هر نوزاد متولد شده از مادر دیابتی باید از نظر عفونت کاملاً تحت نظر باشد و در صورت بروز علائم باعث فورا کشت به آزمایشگاه فرستاده شود و تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار بگیرد و در هنگام کار با این نوزادان رعایت نکات بهداشتی بیش از پیش الزامی است
۵-همزمان که پرستاری تمامی ابعاد مراقبت و واکنش نوزاد را بررسی میکند باید والدین را تشویق نماید که در مراقبت از نوزاد خود همکاری نمایند
۶-آموزش به والدین در زمینه جه به بیحالی نوزاد یا بیقراری نوزاد علائم مفت قند نوزاد و علائم تحریک پذیری و تشنج بسیار حائز اهمیت است.
تاریخ بازنگری : خرداد 1403
پزشک تایید کننده : دکتر افسانه آخوند زاده
منبع : برونر و سودارث 2022
