یا مَنْ اِسْمُهُ دَوآءٌ وَ ذِکْرُهُ شِفآءٌ یا مَنْ یَجْعَلُ الشِّفاءَ فیما یَشاءُ مِنَ الاَْشْیاءِ
راهنمای بیمار جراحی معده
- شرح بیماری
معده کیسه ی انعطاف پذیر و عضوی توخالی است که به انتهای مری متصل شده است و در قسمت فوقانی شکم زیر دنده ها قرار دارد پس از ورود غذا با کمک ماهیچههای قوی دیواره ی معده اسید معده که از دیواره ترشح میشود غذا به صورت پودر در می.آید به طور متوسط ۴ ساعت طول میکشد تا معده مخلوط غذایی را به سایر اعضاء دستگاه گوارش بفرستد.
- علل انجام جراحی معده
انجام عمل جراحی معده معمولا برای درمان بیماریهای زیرصورت میگیرد
- سرطان معده
- خونریزی زخم معده
- سوراخ شدن دیواره معده
- پولیپهای غیر سرطانی
- عوامل خطر ساز بیماری های معده
- از عواملی که به عنوان عوامل خطر ساز این بیماری محسوب میشود به موارد زیر میتوان اشاره نمود:
- سیگار و مصرف بیش از حد الکل
- غذاهای پر نمک و پر چرب و عادتهای نادرست تغذیه مانند زیاد و سریع ،خوری کم بودن سبزیجات و....
- سابقه فامیلی
- وجود میکروب هلیکوباکتر در معده
- سن بالای ۴۰
- جنس مرد
- ضایعات التهابی در معده
- استرسهای روحی و روانی
- مصرف فراوان آسپیرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یا کورتنها
- انواع جراحی معده
جهت درمان سرطان معده:
- برداشتن کامل معده و اتصال مری به روده
- برداشتن نیمی یا یک سوم زیرین معده که این جراحی بیشتر در
- سرطانها و زخمهای معده کاربرد دارد.
جهت درمان زخم معده:
- قسمتی از معده، برداشته میشود.
- پیلور یا دریچه ورودی غذا به اثنی عشر گشاد و ترمیم می شود.
- نوعی عمل جراحی بر روی عصب واگ است که در نتیجه آن بخش تولید کننده اسید معده غیر فعال میشود و این برای درمان بیماریهایی مانند زخم مزمن و یا زخمهای دوازدهه پیشرفته انجام میشوند که به دارو پاسخ نداده اند.
- جهت درمان چاقی این عملها بیشتر از طریق لاپاروسکوپی و بدون عمل جراحی باز انجام میشوند.
- قسمت بزرگی از معده خارج میگردد و قسمت باقی ماندههمانند یک لوله است و حجم کمی دارد.
- حلقه گذاری قابل تنظیم در معده
- اقدامات تشخیصی
قبل از انجام عمل جراحی معده اقدامات تشخیصی زیر برای تأیید تشخيص و محل تومور یا زخم انجام میگیرد
- بلع باريوم
- سی تی اسکن
- سونوگرافی
- آندوسکوپی
- بیوپسی
- یا نمونه برداری
- رژیم غذایی و تغذیه
زمانی که جراحی معده انجام داده اید رژیم غذایی خود را به صورت زیر تنظیم نمائید:
- غذا را به مقدار کم و در وعدههای زیاد میل نمایید. ( پنج تا شش مرتبه در روز) غذا را آهسته میل نمایید و آن را کاملا بجوید تا بزاق به غذا اضافه گردد و بهتر هضم شود.
- از غذاهای خیلی داغ یا خیلی ،سرد ادویهها فلفل، زردچوبه زعفران زیره و ...... پیازو ،سیر ،قهوه ،کاکائو ترشی ها انواع نوشابه ها (کوکا کولا و پیسی) پرهیز نمایید.
- از مصرف قندهای ساده مثل ،ژله کیک ، آبنبات، فرنی خودداری کنید.
- غذاهای حاوی چربی و پروتئین در حد متوسط مصرف شود .
- از خوردن و آشامیدن سه ساعت قبل از خواب اجتناب نمایید.
- از مصرف آب درطی غذا خوردن پرهیز نمایید.
- موقع صرف غذا در وضعیت نیمه نشسته و پاها خمیده باشد.
- حداقل نیم ساعت پس از هر وعده غذایی دراز بکشید.
- مایعات و آب را یک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا می توانید بنوشید.
- سعی نمایید رژیم غذایی کم نمک داشته باشید.
- موقع خواب سر را بالاتر نگه دارید تا از برگشت غذا جلوگیری شود.
- آروغ زدن سبب می شود هوای بلعیده شده در حین خوردن غذا را خارج نمایید آروغ با دهان باز انجام و سعی نمایید غذا را سریع نخورید.
- اگر بعد از خوردن مواد غذایی علایمی شامل احساس پری در زیر ناحیه جناغ سینه گرفتگی عضلات شکم ،تهوع، صدا کردن روده ها و میل به دفع اجابت مزاج ایجاد شود نگران نشوید بلکه برای رفع موارد فوق لازم است مقدار غذای خوراکی را کاهش و به دفعات مکرر میل ،نمایید رژیم مایعات مصرف نکنید، غذای مصرفی پرپروتئین و کم کربوهیدرات ) مواد ،قندی نشاسته ای نان ماکارونی ( باشد و بعد از خوردن غذا کمی استراحت نموده و در صورت عدم کاهش مشکلات فوق به جراح معالج خود مراجعه نمایید.
- حبوبات ) ،نخود لوبیا عدس و... ( جزء مواد غذایی نفاخ است برای کاهش نفخ می توانید حبوبات را به مدت یک ساعت قبل از پختن نم نمایید.
- هر روز ۳۰ مرتبه تنفس عمیق بکشید ( مثلا داخل یک لوله شیشه ای آب دار همراه با رابط فوت نمایید ( و روزی چندین مرتبه حتما سرفه کنید.
- سعی کنید از داروهای نظیر ویتامین B12 ( ۱۲)، اسیدفولیک و کلسیم طبق دستور جراح معالج خود مصرف نمایید چون این عمل جراحی اختلال جذب در مورد فوق ایجاد می نماید. گاهی ۳۰-۵ دقیقه بعد از خوردن مواد غذایی علائمی نظیر سرگیجه، رنگ پریدگی، تعریق، تپش قلب، اسهال، تهوع، غش ممکن است ایجاد شود که گهگاهی این علایم ۱۲-۶ ماه بعد کاهش می یابد.
- لذا توصیه میشود برای کاهش این عارضه غذا را کاملا در دهان جویده و به مقدار کم میل نمایید و بعد از خوردن غذا اندکی دراز بکشید تا غذا در روده ها پخش شود.
- فعالیت
پس از عمل جراحی معده فعالیت خود را به صورت زیر تنظیم نمائید:
بهتر است چند هفته اول را از کار بدنی سنگین پرهیز نمایید.
در طول روز استراحت داشته باشید.
- مراقبت
- پس از عمل جراحی معده اقدامات مراقبتی زیر را جهت بهبود.
- سریعتر برنامه ریزی نمائید: برش جراحی را تمیز و خشک نگهدارید بخیه ها معمولا یک هفته پس از عمل کشیده میشوند بعد از
- کشیدن بخیه ها کار روزانه خود را شروع کنید. دندانها و پوسیدگیهای آن را ترمیم نمایید. اگر دچار مشکل بلع غذا شدید به جراح خود مراجعه نمایید. در صورت داشتن حالت تهوع و استفراغ از بوهای زننده و تند، خوردن غذاهای ،پرحجم قرار گرفتن در محیط گرم یا شلوغ خودداری کنید.
- هر هفته خود را وزن کنید و در صورت کاهش شدید وزن به جراح معالج خود مراجعه نمایید.
- شستشوی مرتب دهان همراه با محلولهای خوش طعم دهان شویه سرم فیزیولوژی آب نمک رقیق ، جوش شیرین موثر میباشد. از کشیدن تنباکو سیگار که باعث تشدید التهاب مری می شوند خودداری کنید و سعی نمایید در معرض دود سیگار هم نباشید.
- در چه شرایطی به پزشک معالج مراجعه نمائید؟
در صورت داشتن نشانههای از قبیل تهوع، استفراغ مداوم اسهال نفخ یا اتساع شکم از دست رفتن مداوم ،وزن، خستگی و ضعف مداوم مدفوع ،،چرب درد و سوزش بالای معده که پس از غذا خوردن بدتر شود. طول دوره درمان را کامل انجام و مرتباً به پزشک معالج خود جهت پیگیری مراجعه نمایید.
پزشک تاییدکننده :خانم دکتر سپیده ربیعی
منبع : ویراست پانزدهم 2022
تاریخ بازنگری :خرداد 1403
